02.11.2016

MONITORING VLADE I SKUPŠTINE USK U PRVIH 9 MJESECI 2016. GODINE POLITIČKE TURBULENCIJE ODRAZILE SE NA REZULTATE I VLADE I SKUPŠTINE

OSIM RELATIVNO MALOG BROJA RAZMOTRENIH MJERA, KLJUČNI PROBLEM, U POSMATRANOM PERIODU, JE BIO U STRUKTURI TIH MJERA. Najviše je razmotreno izvještaja, koje čine 32% svih razmatranih mjera, nakon toga slijede planovi i programi koji čine 21% razmotrenog, te, odluke sa 16% od ukupnog broja razmotrenih mjera. Procenat najznačajnijih mjera, kojima se sistemski rješavaju neki problemi znatno je manji - zakoni su, u ukupnom broju mjera, zastupljeni sa 8,6%, a strategije sa 0,9% (usvojena je tek 1 strategija).

NISKA REALIZACIJA ZAKONA KONTINUIRANI JE PROBLEM U RADU SKUPŠTINE USK. Zakonodavni dio Programa rada Skupštine za 2016. godinu napravljen je od 20 nerealizovanih zakona iz prethodnih godina, od kojih se neki pojavljuju u godišnjim programima rada Skupštine još od 2011, ili čak 2008, ali nikad nisu realizovani, i tek 9 novih, dodatih, zakona. U prvih 9 mjeseci 2016. usvojena su 4 „stara“ zakona (jedan koji se „prenosi“ iz programa u program još od 2008) i - nijedan novi. Dakle, od 29 zakona iz ovogodišnjeg plana, Skupština USK je, za 9 mjeseci, usvojila, u finalnom obliku, samo četri. 14% od godišnjeg plana!.

PROBLEM SVOJEVRSNE LOŠE FOKUSIRANOSTI U RADU SKUPŠTINE USK, DOLAZI DO IZRAŽAJA POREĐENJEM SA DRUGIM KANTONALNIM SKUPŠTINAMA. Skupština USK je, naime, jedna od najproduktivnijih kantonalnih Skupština (samo Skupština Kantona Sarajevo ima veći obim razmotrenih mjera), ali je u ključnom poslu jedne zakonodavne institucije, usvajanju zakona, rezultatom ostvarenim u prvih 9 mjeseci 2016. godine - na dnu kantonalne ljestvice. Inače...

PROGRAM RADA SKUPŠTINE ZA 2016. GODINU USVOJEN JE UZ KRŠENJE POSLOVNIČKIH ROKOVA. Ipak, usvajanjem Programa rada na prvoj sjednici održanoj u 2016. (25.01.) najmanje je zabilježeno kašnjenje u posljednjih 5 godina.

POZITIVNA STVAR JE DA KAŠNJENJA NIJE BILO PRI USVAJANJU BUDŽETA USK ZA 2016. GODINU. Budžet je usvojen na sjednici, održanoj 28.12.2015. godine. I to je tek drugi put, u posljednjih 6 godina, da se Budžet USK usvaja na vrijeme, bez kršenja Zakona o budžetima u FBiH. No, ono što nije pozitivno je struktura Budžeta i činjenica da budžet nije razvojni, i da se 57% budžeta troši na plate i naknade troškova zaposlenih.

POSLANICI SKUPŠTINE USK MEĐU NAJPLAĆENIJIM SU POLITIČARIMA U BIH. Paušal, koji nakon smanjenja od 200 KM, krajem prošle godine, iznosi 1800 KM i koji primaju oni koji nisu zaposleni u Skupštini, veći je nego i u jednoj drugoj zakonodavnoj instituciji u zemlji, uključujući i entitetski i državni nivo. I njega prima 20 poslanika. 10 poslanika je zaposleno i primaju punu platu od Skupštine, u visini od 2300 do 3000 KM, bez „minulog rada“ i bez dodataka, koji su vrlo izdašni. U Skupštini USK se, tako, još uvijek, naplaćuje svako prisustvo sjednicama Skupštine ili skupštinskih radnih tijela, iako to spada u osnovne radne obaveze jednog poslanika i iako su te privilegije već ukinute na više mjesta u zemlji. Usporedbe radi, poslanici Skupštine Zeničko-dobojskog kantona, nakon jednoglasno donesene odluke, ne primaju platu za svoj angažman u Skupštini (uključujući i rukovodstvo!) a paušal im iznosi svega 716 KM.

REZULTATI RADA VLADE USK, U PRVIH 9 MJESECI 2016. GODINE, NAJLOŠIJI SU U POSLJEDNJIH 6 GODINA. Produktivnost Vlade USK kontinuirano pada od 2012. godine, kada je broj razmotrenih mjera, u prvih 9 mjeseci te godine, iznosio 917 i bio za 35% veći od broja mjera razmotrenih u prvih 9 mjeseci 2016.

ZA RAZLIKU OD DRASTIČNE PROMJENE KOJU JE SMJENA VLADE PROUZROČILA KOD SKUPŠTINE, NA REZULTATE RADE VLADE ONA JE IMALA MNOGO BLAŽI EFEKAT. Vlada premijera Saračevića održavala je 6,7 zasjedanja mjesečno, u prosjeku, a Vlada premijera Rošića, jedno zasjedanje manje. No, kako je, istovremeno mjesečni prosjek, na sjednicama, razmotrenih mjera, vlade premijera Rošića, za jednu mjeru veći (75 : 74), to ukazuje na nešto veću efiksnost nove vlade, na njenom startu.

STRUKTURNO, NEŠTO VEĆA PRODUKTIVNOST NOVE VLADE, REZULTAT JE, UGLAVNOM, IZUZETNO VELIKOG BROJA RJEŠENJA UTVRĐENIH U POSMATRANOM PERIODU. U odnosu na 50 utvrđenih u prvoj polovini godine, u trećem kvartalu ih je utvrđeno čak 70. S druge strane, iako se ne radi o značajnim brojevima, vrijedi spomenuti da se Vlada premijera Rošića, u trećem kvartalu, više bavila zakonima (usvojivši 4 u prijedlogu i 2 u nacrtu), nego Vlada Izudina Saračevića, tokom prva dva kvartala zajedno (2 u prijedlogu i 3 u nacrtu).

IAKO BROJ UTVRĐENIH ZAKONA, U PRVIH 9 MJESECI 2016. GODINE, NIJE VELIK, IPAK JE BIO DOVOLJAN DA ZAUSTAVI KONTINUIRANI PAD U VLADINOJ REALIZACIJI ZAKONA, KOJI TRAJE OD 2011. GODINE. 11 zakona utvrđenih u prvih 9 mjeseci 2016, dvostruko je manje od broja zakona utvrđenih u adekvatnom periodu 2011. ali je i dvostruko veći od rezultata ostvarenog u prvih 9 mjeseci prethodne, 2015. g.

EVIDENTNO JE DA JE NAJVEĆI KVALITET KOJI JE DOBIJEN PROMJENOM VLADE, U JULU MJESECU, POBOLJŠANJE KOORDINACIJE RADA VLADE I SKUPŠTINE, KOJE SE PONAJPRIJE OGLEDA U MNOGO BOLJOJ „PROHODNOSTI“ AKATA. To je i objašnjenje mnogo izraženijeg povećanja produktivnosti kod Skupštine, u odnosu na Vladu.

VLADA USK JE, U SVOM DOSADAŠNJEM RADU, U KONTINUITETU, KRŠILA VLASTITI POSLOVNIK O RADU, NE USVAJAJUĆI PROGRAM SVOG RADA PRIJE POČETKA GODINE NA KOJU SE ODNOSI. Program rada Vlade za 2016. g. usvojen je 09.02.2016. Nova vlada ima još relativno malo vremena za eventualni pozitivni iskorak u ovom kontekstu, pri usvajanju programa za narednu godinu. No, kad se radi o aktuelnoj godini i aktuelnom programu rada, primjećujemo da nova vlada nije revidirala Program rada svojih prethodnika, za što ima poslovničku mogućnost, te je, time, prihvatila odgovornost za realizaciju programa rada koji nije kreirala. Što, s obzirom da se desila smjena Vlade, izazvana nezadovoljstvom njenim radom, ne izgleda baš logično.

A NEZADOVOLJSTVO JE JEDINO ŠTO SE MOŽE OSJETITI POSMATRAJUĆI DOSADAŠNJU REALIZACIJU PLANIRANIH OBAVEZA VLADE. Nije realizovano ni 50% onoga što je, Programom rada, bilo planirano za prvih 9 mjeseci 2016. godine. A realizacija ukupnih godišnjih obaveza, zacrtanih Programom rada za 2016. godinu, sa inače krajnje skromnih 33%, na polovini godine, se pomjerila za tek 5%, nakon 3. kvartala.

REALIZACIJA NAJZNAČAJNIJIH MJERA IZ PROGRAMA RADA JE JOŠ LOŠIJA. Za 9 mjeseci realizovano je tek 27% od, Programom rada za 2016. godinu, planiranih zakona. I nijedna strategija! VELIKI PROCENAT NEREALIZOVANOG DIJELA ZAKONODAVNOG PLANA, KOJI JE KARAKTERISTIKA RADA VLADE USK VEĆ GODINAMA, A KOJI DOVODI DO SITUACIJE DA SE IZ GODINE U GODINU ZAKONI SAMO PRENOSE IZ JEDNOG GODIŠNJEG PROGRAMA RADA U DRUGI, GOVORI O TOME DA SU KREIRANJE I USVAJANJE ZAKONA, ZA OVDAŠNJU VLAST, OZBILJAN PROBLEM. Centri civilnih inicijativa su, kao jedan od uzroka tog problema, u institucijama vlasti u BiH, detektovali manjak osposobljenih kadrova koji mogu i znaju brzo i kvalitetno završiti proces pripreme zakona i strategija.

VLADA USK, U SVA TRI SASTAVA KOJA SU BILA AKTIVNA U POSMATRANOMPERIODU, KRŠILA JE ZAKON O RAVNOPRAVNOSTI POLOVA U BIH. Iako Zakon propisuje da je najmanja zastupljenost manje zastupljenog pola 40%, što znači da bi u Vladi USK morale da budu najmanje 4 žene, to nije ispoštovano ni u Vladi imenovanoj u februaru 2015. (u kojoj je bila samo 1 žena), ni u Vladi nastaloj rekonstrukcijom u maju 2016. (u kojoj su bile 2 žene), a na žalost, umjesto da se promjena Vlade u julu iskoristi za usklađivanje njenog sastava sa Zakonom, nova Vlada USK, imenovana 10. jula, još drastičnije krši Zakon i vrši diskriminaciju, jer u svom sastavu nema nijednu ženu.

CENTRI CIVILNIH INICIJATIVA, VLADI I SKUPŠTINI USK, SKREĆU PAŽNJU:

- na poslovničke i zakonsku obavezu da, do kraja tekuće, kreiraju i usvoje programe rada i budžet za narednu godinu;
- na potrebu da Skupština zadrži intenzitet rada pokazan u trećem kvartalu a da Vlada intenzivira svoj rad, fokusirajući se pri tome na ključne probleme građana i njihovo rješavanje;
- na potrebu da se uloži maksimalan napor u realizaciji zakona i strategija iz Programa rada za 2016, kako bi taj, najznačajniji, dio Programa rada, do kraja godine, bio realizovan u što većem stepenu;
- na potrebu organizovanja, dobro pripremljenih, tematskih sjednica, na kojima bi se razgovaralo o najznačajnijim problemima Kantona, s ciljem iznalaženja rješenja i popravljanja kvaliteta života građana;
- na potrebu povećanja socijalne osjetljivosti, unutar institucija. I usklađivanje primanja i privilegija političara sa opštom situacijom u društvu i prosječnim primanjima u Kantonu;
- na potrebu daljnjeg povećanja transparentnost rada obje institucije;
- na obavezu poštovanja Zakona i otklanjanja diskriminacije na polnoj osnovi.